Kanceri i mushkërive është shkaku kryesor i vdekjeve nga kanceri në mbarë botën. Edhe pse duhanpirja është faktori kryesor i riskut, incidenca e kancerit të mushkërive është në rritje edhe tek individët që nuk kanë pirë kurrë duhan. Një faktor kyç në këtë grup është prania e mutacioneve aktive në gjenin e receptorit të faktorit të rritjes epidermale (EGFR).

Mutacionet aktive në gjenin EGFR u përshkruan për herë të parë në kancerin e mushkërive me qeliza jo të vogla (NSCLC) në vitin 2004. Këto mutacione janë përgjegjëse për shumicën e rasteve tek individët jo-duhanpirës, por mund të gjenden edhe tek ata që janë ekspozuar ndaj duhanit. Ato përfshijnë mutacione të zakonshme (del19; L858R në ekzonin 21) dhe mutacione më të rralla, si inserimet në ekzonin 20 (ex20 ins) dhe mutacione të tjera (E709, G719, S768, L861).

Mutacionet aktive në gjenin e EGFR janë të pranishme në rreth 15 deri 50% të rasteve të kancerit të mushkërive jo-skuamoz me qeliza jo të vogla.

Barnat e para anti-EGFR

Gjenerata e parë e inhibitorëve të tirozin-kinazës (TKI) kundër EGFR, gefitinib dhe erlotinib, u aprovuan në vitin 2009 për trajtimin e linjës së parë të NSCLC metastatik. Këto barna treguan efikasitet më të lartë se kimioterapia dhe sollën një ndryshim të rëndësishëm në menaxhimin e pacientëve me mutacione aktive në EGFR. Megjithatë, kohëzgjatja e përgjigjes ndaj këtyre barnave ishte e kufizuar, duke kërkuar zhvillimin e gjeneratave të reja.

Qasja e re terapeutike solli nevojën për të identifikuar që në diagnostikim praninë e mutacioneve aktive të EGFR. Aktualisht, metoda më efektive për të zbuluar mutacionet në EGFR është Sekuencimi i Gjeneratës së Re (NGS), i cili mundëson zbulimin e mutacioneve të zakonshme dhe të rralla në një test të vetëm.

Gjeneratat e reja të barnave anti-EGFR

Gjenerata e dytë: TKI-të e gjeneratës së dytë, si afatinibi dhe dacomitinibi, krijojnë një lidhje të pakthyeshme me receptorin EGFR, duke zgjatur efikasitetin e trajtimit krahasuar me gjeneratën e parë. Megjithatë, këto barna shoqërohen me efekte anësore më të shpeshta.

Gjenerata e tretë: Osimertinibi, një TKI EGFR me depërtim të mirë në sistemin nervor qendror (CNS), ka treguar superioritet ndaj barnave të gjeneratës së parë dhe të dytë, si dhe parandalon e vepron në mekanizmin kryesor të rezistencës (mutacionin T790M). Në studimin klinik FLAURA, osimertinibi demonstroi mbijetesë më të mirë krahasuar me gjeneratën e parë, veçanërisht në pacientët me metastaza cerebrale. Megjithatë, rezistenca eventuale ndaj osimertinibit zhvillohet tek shumica e pacientëve, duke e bërë trajtimin e mëtejshëm një sfidë.

Osimertinib është zgjedhja e parë për trajtimin e kancerit të mushkërisë me qeliza jo të vogla mbartëse të mutacioneve EGFR në ekzonin e 19 dhe 21.

Zhvillimet e fundit në terapinë kundër EGFR

Amivantamab: Një antitrup bispecifik EGFR-MET me mekanizma unikë veprimi, është aprovuar në kombinim me kimioterapinë për trajtimin e NSCLC me mutacion në ekzonin 20 të EGFR. Amivantamabi ka treguar efikasitet edhe si monoterapi te pacientët me mutacione në MET (skipping në ekzonin 14 dhe amplifikim MET).

Kombinime të reja: Kombinimi i amivantamabit me lazertinib, një TKI EGFR i gjeneratës së tretë me depërtim të mirë në CNS, ka demonstruar efikasitet të lartë në pacientët me progres nën osimertinib. Studimi klinik MARIPOSA tregoi se ky kombinim është më i suksesshëm se osimertinibi si trajtim i linjës së parë për NSCLC me mutacione EGFR (PFS përkatësisht 23.7 muaj vs. 16.6 muaj).

Këto përparime terapeutike reflektojnë rëndësinë e identifikimit të hershëm të mutacioneve EGFR dhe zhvillimin e barnave inovative për të përmirësuar mbijetesën dhe cilësinë e jetës së pacientëve me NSCLC.