Iloprost është i aprovuar për përdorim në hipertensionin pulmonar primar dhe së fundmi edhe për fenomenin Raynaud dhe sëmundjen okluzive arteriale periferike. Ky protokoll përcakton se si iloprost duhet të administrohet te pacientët.

Mënyra e Veprimit

• Iloprost është një analog sintetik i prostaciklinës i cili është një produkt normal i qelizave te endotelit vaskular.
• Është një vazodilator i fuqishëm dhe frenues i agregimit trombocitar.

Indikacionet

• Trajtimi i pacientëve me fenomenin Raynaud sever që nuk reagon ndaj terapive të tjera për parandalimin e dhimbjes ishemike, ulcerave periferike, nekrozës së gishtave të duarve dhe këmbëve në mënyre që të parandalohet procedimi në amputim.
• Trajtimi i pacientëve me sëmundje të rëndë okluzive arteriale periferike, veçanërisht tek ata me rrezik amputimi dhe tek ata në të cilët kirurgjia ose angioplastika ose nuk është e mundur ose është e vonuar.
• Trajtimi i tromboangitit obliterans të avancuar (sëmundja e Buerger) me ishemi kritike të anësive në rastet kur rivaskularizimi nuk indikohet.

Kundërindikacionet

• Hipersensitiviteti ndaj iloprostit ose ndaj ndonjë prej përbërësve.
• Shtatzënia, laktacioni.
• Kushtet ku efektet e iloprostit në trombocitet mund të rrisin rrezikun e hemorragjisë
  (p.sh. ulçera peptike aktive, trauma, hemorragji intrakraniale, crregullimet e trasheguara të koagulimit).
• Sindromi koronar akut ose angina e paqëndrueshme; infarkt miokardi brenda gjashtë muajve të fundit; insuficienca kardiake e dekompensuar nëse nuk është nën mbikëqyrje të ngushtë mjekësore; aritmitë; kongjestioni pulmonar; ngjarjet cerebrovaskulare (p.sh. TIA, AVC) brenda 3 muajve të fundit.
• Hipertensioni pulmonar për shkak të sëmundjes veno-okluzive.
• Defekte kongjenitale ose të fituara valvulare kardiake me disfunksion të rëndësishëm miokardial, çrregullime që nuk lidhen me hipertensionin pulmonar.

Paralajmërimet dhe masat paraprake

• Iloprost nuk duhet të fillohet në pacientët me presion sistolik të gjakut më të ulët se 85 mmHg. Hipotensioni ortostatik mund të ndodhë në pacientët që ngrihen nga shtrirja në një pozicion vertikal pas fundi i administrimit, ndaj duhet asistuar nga personeli në mobilizim.
• Në rastin e pacienteve me insuficience renale dhe cirroze hepatike – duhet pergjysmuar doza. Pas dozës fillestare, rekomandohet titrimi i dozes në intervale prej të paktën cdo 3 orësh.
• Pacientët me infeksione akute pulmonare, sëmundje pulmonare obstruktive kronike dhe astem forme e rëndë duhet të monitorohet me kujdes.
• Kirurgjia nuk duhet të vonohet në pacientët që kërkojnë amputim urgjent (p.sh. të infektuarit, pacientet me gangrene).
• Pacientët duhet të këshillohen fuqimisht për të lënë duhanin.
• Aktualisht nuk ka mjaftueshem të dhëna për përdorimin e Iloprostit ne fëmijët dhe adoleshentët. Iloprost nuk duhet të përdoret në pacientët nën 18 vjeç.
• Ekstravazimi i Iloprostit të paholluar mund të çojë në ndryshime lokale në
  vendi i injektimit.
• Duhet të shmanget gëlltitja nga goja dhe kontakti me mukozën. Në kontakt me
  lëkura, iloprosti mund të provokojë eritemë afatgjatë, por pa dhimbje.

Efekte anësore

Të zakonshme: skuqje të fytyrës, dhimbje koke, hipotension, takikardi, nauze, të vjella,
Krampe abdominale, diarre, djersitje, dhimbje të nofullës, hemorragji, diskomfort torakal.

Më pak të zakonshme: dobësi trupore, marramendje, ethe.

Të rralla: Dhimbje në gjymtyrën e prekur, mbindjeshmëri, trombocitopeni, bronkospazmë, ëheezing, disgeuzi, tremor, hipoglicemi, ankth.

Ndërveprimet me barnat e tjera

1. Iloprost mund të ketë efekte shtesë antihipertensive në pacientët që marrin gjithashtu:
   • B-bllokuesit
   • Kalcibllokues
   • ACE-I
   • Antagonistët e receptorit të angiotenzinës II
   Nëse shfaqet hipotension i rëndësishëm, duhet ulur shkalla e infuzionit të Iloprost.

1. Iloprost mund të rrisë rrezikun e gjakderdhjes me:
   • Antiagregantët (për shembull aspirina, antiinflamatorët josteroidë, frenuesit e
   • glikoproteina IIb/IIIa dhe frenuesit e fosfodiesterazës)
   • Heparina
   • Ëarfarin ose barna të tjera antikoagulante të llojit kumarinik
   • Frenuesit e drejtpërdrejtë të trombinës
   • Antikoagulantët oralë jo antagonistë të vitaminës K (NOACs), për shembull apixaban, dabigatran,rivaroxaban

Te ndalohet infuzioni nëse shfaqet hemorragji.

Mënyra e administrimit

Iloprost mund të administrohet me një nga tre skemat e meposhtme:

• Skema 3-ditore
  (për trajtimin e Fenomenit Raynaud/Sklerodermisë si pacient i shtruar)
• Skema 5- ditore
  (për trajtimin e Fenomenit Raynaud/Sklerodermise si pacient i ambulatorial)
• Skema e infuzionit të vazhdueshëm
  (për trajtimin e pacientëve me ulcera digitale aktive/ekstensiv, ishemitë kërcënuese digitale ose për pacientët që nuk mund të tolerojnë ritme më të larta të infuzionit te Iloprost)

1. Skema 3 ditore e infuzionit te Iloprostit

Para se të fillojë infuzioni:

• Peshohet pacienti
• Matet frekuenca kardiake, temperatura, saturimi dhe presioni arterial të pacientit

Premedikimi (jepet 1 orë para fillimit të infuzionit të Iloprost):

• Paracetamol 1000 mg p.os
• Metoclopramide 10 mg p.os (ose domperidone 10 mg p.os në pacientët në rrezik per
  efekte anësore ekstrapiramidale)

Dozimi:
100 mikrogramë (1 ml) iloprost në 49 ml klorur natriumi 0,9% ose glukozë 5% (në një shiringë 50 ml).
Përqendrimi = 2 mikrogramë/ml (2000 nanogramë/ml).

Ritmi i infuzionit:
Sipas peshës (shih tabelën më poshtë).

• Filloni infuzionin me 0,5 nanogram/kg/min.
• Rritja e shpejtesise me 0,5 nanogram/kg/min çdo 30 minuta deri sa arrihet në një dozë maksimale prej 2,0 nanogram/kg/min (ose doza më e lartë e toleruar deri në këtë maksimum).

Kohëzgjatja:
Mbi 10 orë për 3 ditë rresht.

Numri i cikleve:
Çdo 3-6 muaj në varësi të nevojës së pacientit.
Nëse efektet anësore bëhen të patolerueshme, zvogëlohet doza me 0,5 nanogram/kg/min.

Monitorimi:

• Presioni arterial dhe frekuenca kardiake çdo 30 minuta për orën e parë, pastaj cdo 1 orë deri një orë pas përfundimit të infuzionit.
• Te dokumentohet shpejtësia e infuzionit dhe efektet anësore të vëzhguara.

2. Skema 5 ditore e infuzionit te Iloprostit

Para se te filloje infuzioni:

• Peshohet pacienti
• Matet frekuenca kardiake, temperatura, saturimi dhe presioni arterial i pacientit

Premedikimi (jepet 1 orë para fillimit të infuzionit të Iloprost):

• Paracetamol 1000 mg p.os
• Metoclopramide 10 mg p.os (ose domperidone 10 mg p.os në pacientët me rrezikshëri të lartë për efekte anësore ekstrapiramidale)

Dozimi:
100 mikrogramë (1 ml) iloprost në 49 ml NACL 0,9% ose Glukozë 5% (në një shiringë 50 ml).
Përqendrimi = 2 mikrogramë/ml (2000 nanogramë/ml).

Ritmi i infuzionit:
Sipas peshës (shih tabelën më poshtë).

• Filloni infuzionin me 0,5 nanogram/kg/min.
• Rritja e shpejtësise me 0,5 nanogram/kg/min çdo 30 minuta deri sa arrihet në një dozë maksimale prej 2,0 nanogram/kg/min (ose doza më e lartë e toleruar deri në këtë maksimum).

Kohëzgjatja:
Mbi 6 orë për 5 ditë rresht.

Numri i cikleve:
Çdo 3-6 muaj në varësi të nevojës së pacientit.
Nëse efektet anësore bëhen të patolerueshme, zvogëlohet doza me 0,5 nanogram/kg/min.

Monitorimi:

• Presioni arterial dhe frekuenca kardiake çdo 30 minuta për orën e parë, pastaj cdo 1 orë deri një orë pas përfundimit te infuzionit.
• Të dokumentohet shpejtësia e infuzionit dhe efektet anësore të vëzhguara.
  Skema e infuzionit të vazhdueshëm të Iloprost

Para së të fillojë infuzioni:

• Peshohet pacienti
• Matet frekuenca kardiake, temperatura, saturimi dhe presioni arterial i pacientit

Premedikimi (jepet 1 orë para fillimit të infuzionit të Iloprost):

• Paracetamol 1000 mg p.os
• Metoclopramide 10 mg p.os (ose domperidone 10 mg p.os në pacientët me rrezikshmëri të lartë për efekte anësore ekstrapiramidale)

Dozimi:
100 mikrogramë (1 ml) Iloprost në 49 ml klorur natriumi 0,9% ose glukozë 5% (në një shiringë 50 ml).
Përqendrimi = 2 mikrogramë/ml (2000 nanogramë/ml).

• Ritmi i infuzionit:
• Filloni infuzionin me 0,9 ml/orë.
• Shpejtësia e infuzionit mund të rritet nëse indikohet klinikisht ne varesi te tolerancës së pacientit dhe stabilitetit hemodinamik.
• Shpejtesia maksimale e toleruar është deri në 4 ml/orë.
• Infuzioni zakonisht vazhdohet për 5 deri në 14 ditë, sipas indikacionit klinik.
• Kohëzgjatja mund të jetë më e gjatë ne krizën renale të sklerodermise ose isheminë e rëndë dhe ulcerat digitale.
• Ritme me te shpejta infuzioni mund të përdoren për pacientët që kanë ulçera në siperfaqe të mëdha për të përmirësuar fluksin e qarkullimit te gjakut në zonat e prekura. Shpejtesia e infuzionit duhet rritur gradualisht ne varësi të tolerancës nga pacienti.

Kohëzgjatja:
Vazhdimisht mbi 24 orë për aq ditë sa kërkohet.

Numri i cikleve:
Çdo 3-6 muaj në varësi të nevojës së pacientit.
Nëse efektet anësore bëhen të patolerueshme, zvogëlohet doza me 0,5 nanogram/kg/min.

Efektet anësore:
Pacientët zakonisht përjetojnë hipotension, dhimbje koke, nauze, skuqje dhe mund të përjetojnë dhimbje kockash (këmbë dhe nofulla).

Monitorimi:

• Presioni arterial dhe frekuenca kardiake çdo 30 minuta për orën e parë, pastaj cdo 1 orë deri një orë pas përfundimit te infuzionit.
• Të dokumentohet ritmi i infuzionit dhe efektet anësore të vëzhguara.

Referenca:

1. EULAR recommendations for the treatment of systemic sclerosis: a report from the EULAR Scleroderma Trials and Research group (EUSTAR) Ann Rheum Dis 2009;68:620-628.
2. Otylia Koëal-Bielecka1et al. Update of EULAR recommendations for the treatment of systemic sclerosis. Ann Rheum Dis 2017;76:1327 – 1339
3. Denton P et al. BSR and BHPR guideline for the treatment of systemic sclerosis. Rheumatology 2016;55:1906 – 1910 4. Royal Free Hospital Rheumatology Department “Iloprost for Peripheral Vascular Disease, March 2012.
4. Pope J et al. Iloprost and cisaprost for Raynauds phenomenon in progressive systemic sclerosis (revieë). The Cochrane Collaboration 2009.
5. McHugh et al. Infusion of iloprost, a prostaglandin, for treatment of Raynauds phenomenon in systemic sclerosis. Annals of the Rheumatic Diseases 1988; 47: 43 – 47.
6. NICE 2013. Critical limb ischaemia in peripheral vascular disease: intravenous iloprost [ESUOM24]. London: NICE
7. Data sheet for Ilomedin® (Neë Zealand). Available on: https://medsafe.govt.nz/profs/Datasheet/i/Ilomedininf.pdf. Date of preparation 19 March 2012 [Accessed 22/02/2019]